برای یک سرمربی فوتبال، استخدام شدن، اخراج شدن یا بیکار شدن چه حسی دارد؟

اخراج یک سرمربی فوتبال کار چند دقیقه است. ماه‌ها استرس در چند دقیقه مکالمه خلاصه می‌شود و وکلا در تلاش برای راهی جهت کمک به خاتمه قرارداد هستند. سپس هالهای از ابهام زندگی مربیان را دربرمی‌گیرد.

مشکلات بیکار شدن سرمربی فوتبال

در هیچ کتاب قانونی درباره این‌که چگونه شما با اخراج توسط باشگاه کنار بیایید یا چه زمانی وقت بازگشت دوباره شما به فوتبال است چیزی نوشته نشده است. شب‌های بی‌خوابی و افسردگی‌ها و ناامیدی‌های گاه به گاه! سپس انزوا و گوشه‌نشینی و پس از آن بی‌آنکه خود یک مربی بداند به او پیشنهاد یک صندلی داغ دیگر می‌شود. بازار مربیان به خاطر پاندمی ویروس کرونا اکنون در وقفه است. بنابراین فعلاً پروسه مربیانی که در تیررس اخراج قرار داشتند متوقف شده و کسانی که بر روی صندلی داغ نشسته بودند روزهای خود را در خانه می‌گذرانند و مشغول استفاده از ابزارهای ویدئو کنفرانس و تلاش برای برنامه‌ریزی آینده هستند. در سمن دیگر، مربیان بیکار در خانه نشسته‌اند و منتظر این هستند که همه چیز به حالت عادی خود بازگردد. آلان پاردو هدایت ۶ تیم در لیگ برتر انگلیس را بر عهده داشت – نیوکاسل یونایتد، کریستال پالاس، وست هم، چارلتون اتلتیک، وست بروموویچ آلبیون و ساوتهمپتون – و حالا هدایت ای دو او دن هاگ را در لیگ هلند بر عهده دارد. او این مسئولیت را ۲۰ ماه بعد از ترک وست برومویچ در آوریل ۲۰۱۸ پذیرفت. پاردو در این باره گفت:

ما سرمربیان پیوسته زیر فشار هستیم. سخت است که لحظات خوبی داشته باشیم، شما می‌دانید اگر نتایج بد باشد یا شما در نیمکت خود راحت نباشید، بنابراین اولین مرحله بعد از قبول کار را می‌گذرانید.

در پنج هفته اول بعد از اخراج، علاقه شما به فوتبال بسیار کم می‌شود. در فاز دوم شما شروع به تجزیه و تحلیل می‌کنید که چه کار درست یا غلطی را انجام دادید و سعی می‌کنید آنچه را که اتفاق افتاده برای خود معنی و مفهوم ببخشید. مرحله سوم بازسازی است. شما در مورد بازگشت به کار و تغییر خود، ایده‌ها و دستیاران خود فکر می‌کنید و بعد انگیزه پیدا می‌کنید و با خود می‌گویید بگذار این روش جدید را امتحان کنم. سم آلردایس درباره واکنش از دست دادن کاری که عاشق آن هست می‌گوید:

ما انسان هستیم. یک چاقو در ما فرو کن، خون می‌آید. شما این را می‌دانستید، درست است؟ مردم فکر می‌کنند ما فوق بشر هستیم، احساس نداریم، خونی در رگ‌های ما نیست و واکنشی نشان نمی‌دهیم، البته که اینطور نیست.

آلردایس یکی از باتجربه‌ترین مربیان است و از سرمربیان قابل احترام در انگلیس محسوب می‌شود و در تیم‌های وست هم، نیوکاسل، کریستال پالاس، اورتون و بولتون واندررز مربیگری کرده است. او مشهور به کمک به تیم‌هایی است که می‌خواهند از سقوط از لیگ برتر جلوگیری کنند. ماه می سال ۲۰۱۸ آخرین باری بود که بر روی نیمکت نشست و پس از آن صندلی سرمربیگری اورتون را ترک کرد. این جدایی کمی تلخ‌تر بود و علیرغم پیشنهادهای متعدد از آن سوی مرزها و خود انگلیس، وی هنوز نیمکتی را برای هدایت تیمی نیافته است. در این میان نیوکاسل یونایتد و واتفورد نیز به او پیشنهاد داده‌اند. آلردایس در ادامه به ESPN می‌گوید:

اگر فکر کنید که لایق اخراج شدن هستید، پس می‌پذیرید که این مسئولیت شما است، اما وقتی این تفکر را نداشته باشید – مسلماً من هم اعتقاد داشتم که شایسته اخراج از اورتون نبودم – بنابراین احساس ناامیدی بیشتری به شما دست می‌دهد. در روزهای اول دوران حرفه‌ای‌ام، بعد از اخراج به این می‌اندیشیدم که حالا زندگی‌ام را چگونه خواهم گذراند و چگونه گذرانده‌ام. چگونه از پس آن برخواهم آمد؟ چه کاری باید انجام دهم؟ شما مجبورید به این تفکرات غلبه کنید چراکه یک چیز در فوتبال است که شما قادر به انجام آن نیستید: نمی‌توانید در گذشته‌ها زندگی کنید. از زمانی‌که لیگ برتر انگلیس از سال ۱۹۹۲ آغاز شد، نیوکاسل یونایتد باشگاهی بود که بیشترین تغییرات روی نیمکت خود را تجربه کرد. استیو بروس بیست و سومین سرمربی تاریخ این تیم در ۲۸ سال اخیر است. فصول ۰۹-۲۰۰۸ و ۱۸-۲۰۱۷ آشفته‌ترین دوران مدیریتی لیگ برتر انگلیس بود و در این دو فصل ۱۵ بار سرمربیان تغییر کردند.

اخراج از روی نیمکت از زمانی باب شد که پول‌های بزرگ به لیگ برتر انگلیس تزریق شد و محیطی پرفشار در این لیگ به وجود آمد. در آغاز فصل ۹۳-۱۹۹۲، ۶ سرمربی تغییر کردند. اما با توجه به این‌که به واسطه پاندمی ویروس کرونا مسابقات از هفته بیست و نهم به بعد دنبال نمی‌شود، کم‌ترین میزان تلفات سرمربیان را از فصل ۰۶-۲۰۰۵ شاهد بودیم و تنها ۶ سرمربی جای خود را به شخص دیگری داده‌اند.

از سال ۱۹۹۸ تا سال ۲۰۱۸، تیم‌های لیگ NBA هر ۲.۴ فصل یک بار سرمربی استخدام می‌کردند، در لیگ NHL این میزان ۲.۶ فصل بود و لیگ NFL نیز هر ۳.۴ فصل یک بار این تغییر را به خود می‌دید. ۷ تیم از ۲۰ تیم حاضر در فصل جاری لیگ برتر انگلیس سرمربیانی در اختیار دارند که بیش از ۲ سال در این تیم‌ها فعالیت کرده‌اند. احساس پاردو از ترک یک تیم بستگی به نحوه این قطع همکاری داشت. وی در این باره گفت:

اولین نکته واقعی بودن این تصمیم است. شما در وحله اول باید با واقعیت روبرو شوید. خانواده و دوستان در این میان نقش مهمی ایفا می‌کنند. شما به حمایت آنان و اطمینان از این‌که آن‌ها به بازسازی شما کمک خواهند کرد نیاز دارید.

باور عمومی نسبت به این مسئله وجود دارد که وقتی مربیان فوتبال کار خود را از دست می‌دهند، معمولاً به مشکل مالی برخورد نمی‌‌کنند. بر طبق گزارشات وقتی آنتونیو کونته در سال ۲۰۱۸ چلسی را ترک کرد ۲۳.۲ میلیون یورو به او پرداخت شد و فابیو کاپلو نیز بعد از ترک تیم ملی روسیه در سال ۲۰۱۵ ۱۰.۵ میلیون یورو از این کشور دریافتی داشت اما قضیه برای مربیان تازه‌کار کاملاً متفاوت است. فشار روی سرمربیان بیکار در طرف دیگر هرم فوتبال متفاوت است. آلردایس، پولیس و پاردو همگی مربیگری در سطوح مختلفی از بازی را تجربه کرده‌اند و درل کلارک در ابتدای دوران مربیگری‌اش هدایت تیمی در لیگ ۲ را پذیرفت. کلارک در ماه دسامبر سال ۲۰۱۸ از بریستول راورز اخراج شد و ۶ ماه بعد سکان هدایت والسال در لیگ ۲ را بدست گرفت. او گفت آُسیب ذهنی بعد از ترک باشگاه بسیار زیاد است و شما از یک محیط پرفشار وارد یک خلأ می‌شوید. او روزهای اول بعد از اخراجش را مشغول صحبت با بازیکنان سابقش بود اما با گذشت چند هفته این امر کمتر تکرار شد. وی در این باره گفت:

شما با کمبود برنامه معمول مواجه می‌شوید . بدون هیچ تصمیم‌گیری از خواب برمی‌خیزید. من تلاش کرده‌ام تا با برنامه‌ریزی ذهنی از فشار لذت ببرم چون این همان سبکی است که یک سرمربی فوتبال باید آن را اتخاذ کند. بنابراین با از بین رفتن این شدت و حدت کار را برای شما بسیار دشوار می‌کند. من هیچ‌گاه نتوانستم باخت در یک بازی فوتبال را هضم کنم. همیشه حسی شبیه به شکست در خانواده به من دست می‌دهد. شاید کمی اغراق بکنم، اما به عقیده من وقتی شما کاری را ترک می‌کنید شما احساس پستی بیش از اندازه دارید و این نیاز احساس می‌شود که سریعاً خود را بالا بکشید، واکنش داشته باشید و به خودتان اجازه بدهید بر این ناامیدی غلبه کنید و این امر مقداری زمان می‌برد.

تونی پولیس ماه می سال ۲۰۱۹ تیم میدلزبورو را که در قالب لیگ چمپیونشیپ مدت طولانی در آن به سرمربیگری مشغول بود ترک کرد. بعد از ۳۰ سال سرمربی‌گری، که شامل سرمربیگری در تیم‌های لیگ برتری استوک سیتی، کریستال پالاس و WBA بود، او می‌خواست که بیش از پیش در کنار ۶ نوه خود باشد. هفتمین نوه او نیز در راه بود و برای همین از فوتبال دور شد. وی در این باره اظهار داشت:

می‌خواستم به خودم این شانس را بدهم تا ذهنم را آزاد کرده و به زندگی‌ام برسم. کارهایی انجام دهم که می‌خواستم و به خاطر کمبود وقت قادر به انجام آن نبودم. من یکی از بزرگترین خوانندگان تاریخ و رهبران مختلف بوده‌ام و می‌خواستم قادر باشم بروم و موارد مختلف را ببینم. می‌دانم که از نظر استطاعت انجام آن خیلی خوش‌شانس هستم و انجامش می‌دهم.

او در ماه سپتامبر سال ۲۰۱۹ به کورسیکا سفر کرد تا تولد دویست و پنجاه سالگی ناپلئون بناپارت را جشن بگیرد. وی درباره تجربه خود گفت:

وقتی شما سنتان بیشتر می‌شود، به عقیده من اکثر فشارها و استرس‌ها را به چشم دیده‌اید و از آن تجربه اندوخته‌اید. هیچ‌کس شما را مجبور نمی‌کند که یک مربی باشید. هیچ تفنگی روی شقیقه شما نیست که شما را مجبور به این‌ کار کند. مجبورید به اندازه کافی قوی باشید و ظرفیت، قدرت و ضعف خود به عنوان یک مربی را بشناسید.

آلردایس همیشه بعد از ترک یک باشگاه به تعطیلات می‌رفت و تا زمان بازگشت روحیه خود را بازیابی می‌کرد. آلردایس در این باره اظهار داشت:

شما از تجربه‌ها درس می‌گیرید.بعضی تجربه‌ها غبارآلود هستند اما از آن‌ها چیزهایی یاد می‌گیرید. از خود می‌پرسید من چه کار اشتباهی انجام دادید؟ چه کار بهتری می‌توانستم انجام دهم؟ فقط این‌ها را برای آینده خود در جایی یادداشت می‌کنم. من در طول سال‌های متمادی یادداشت‌های زیادی درباره کارهایی که داشتم نوشتم و سپس وقتی کار جدیدی را قبول کردید نگاه کوتاهی به آن می‌اندازید.

حالا، او به ورزش‌های دیگر روی نظیر NFL، راگبی و فوتبال استرالیایی و حتی تیم هوازی رویال ایرفورس روی آورده تا به یادگیری خود ادامه دهد. در جهان پیش از ویروس کرونا، وقتی یک مربی آماده بازگشت می‌شد به گفته آلردایس کمی پایش سست می‌شد. سپس با امیدواری به میدان می‌آید و مصاحبه انجام می‌دهد. پاردو گفت معمولاً وقتی یک مربی به ملاقات مدیران تیم جدید می‌روید عصبی است. وی در ادامه افزود:

این حق شماست که بگویید چه کسی هستید: من فلان شخص هستم و این پیشنهاد را می‌توانم بدهم. این سابقه من است. به خاطر ندارم تا به حال با هیچ‌یک از اعضای اجرایی باشگاه درباره اجبار به جذب من سخن گفته باشم. من همیشه درباره نظرم در مورد باشگاه نظر صریح خود را ارائه می‌دهم و صراحتاً می‌گویم که این باشگاه در چه جایگاهی است و من چه دستاورد احتمالی برای آن‌ها می‌توانم داشته باشم و سپس اگر آن‌ها تصمیم خود را بگیرند و بعد از تفکر بگویند باشد، ما قصد داریم با شما همکاری کنیم آنجاست که واقعاً بر روی صندلی مربیگری تکیه خواهید زد. سپس شروع به بیان جزئیات قرارداد می‌کنید و قبل از این‌که شما بله را بگویید تا هر دو طرف همکاری متقابل خود را اعلام کنند از بودجه باشگاه باخبر می‌شوید.

پاردو به یاد می‌آورد قبل از این‌که سکان هدایت دن هاگ در هلند را در دست بگیرد چند پیشنهاد را رد کرده است. وی در این باره گفت:

واقعاً یک کار بسیار بسیار سخت بود، یک کار خارج از مرزهای کشور و با تیمی که در انتهای جدول است. اما من از آن لذت می‌برم. شما می‌دانید هر اندازه که کار سخت‌تر باشد من از آن لذت بیشتری می‌‌‌برم.

کلارک بعد از ترک بریستول راورز ۶ یا ۷ هفته منتظر ماند و سپس والسال را برای ادامه حرفه‌اش انتخاب کرد. وی در این باره اظهار داشت:

من چندین کار را رد کردم. والسال یکی از جذاب‌ترین پیشنهادها برای من بود. می‌دانستم که در آن زمان باشگاه خوبی برای انتخاب است.

او ۱۱ ماه در آن‌جا حضور داشت و سپس ورزش فوتبال متوقف شد. تیم او در مکان چهاردهم لیگ ۲ قرار داشت. ناراحتی آلردایس پس از اخراج از اورتون موجب شد تا به سرگرمی‌های خود بپردازد. وی در این باره گفت:

چندین فرصت در طول ۲ سال گذشته برای من فراهم شده اما برای من مناسب نبوده و آن‌ها را رد کرده‌ام. البته با گذشت زمان این فرصت‌ها کمتر و کمتر می‌شود. شما به زودی فراموش خواهید شد. اما مشکل حادی نیست چون هر چه بیشتر بیکار باشید از زندگی بدون فوتبال لذت بیشتری خواهید برد.

آلردایس در مورد مربیگری گفت:

شما کل روح و بدن خود را برای این کار می‌گذارید اما چون عاشق آن هستید همه چیز روی روال است. پذیرفتن کار برای من سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود زیرا باید مربع‌های زیادی را تیک بزنم تا اطمینان حاصل کنم که تصمیم بزرگی می‌گیرم. شاید هرگز نتواغنم تمام آن مربع‌ها را تیک دار کنم.

آلردایس به هر قیمتی نمی‌خواهد پیشنهاد مربیگری را قبول کند. پولیس نیز چنین دیدگاهی دارد. اگر بازی فوتبالی در پارک در حال انجام باشد، او می‌ایستد و نگاه می‌کند و از هر تکل و پاس فوق‌العاده‌ای لذت می‌برد اما از زندگی خارج از مربیگری خود لذت می‌برد. پولیس در این باره گفت:

اگر بگویم دنبال کار جدیدی هستم، همسرم مرا می‌کشد. اما حالا این وقفه به من این فرصت را داده که دوباره نفسی تازه کنم.