سنگین‌وزن، تنبل و درخشان؛ داستان وردربرمن و اسطوره‌اش آیلتون گونکالوس
در این یادداشت نگاهی خواهیم انداخت به دوران حضور آیلتون گونکالوس در تیم وردربرمن که به عنوان یک اسطوره در این تیم شناخته می شود.
نگاهی به دوران حضور آیلتون گونکالوس در وردربرمن
وقتی‌که ادگار اشتاینبورن در سوت خودش دمید، بسیاری از مسائلی که امکان رخ دادن آن‌ها را تصور نمی‌کردیم به وقوع پیوسته بود. در ماه می ۲۰۰۳، وردربرمن ۲۳ امتیاز کمتر از بایرن مونیخ داشت، اما ۱۲ هفته بعد در المپیا اشتادیون، تماشاگران و بازیکنان این تیم در فاصله دو بازی به پایان فصل بوندسلیگا جشن قهرمانی می‌گرفتند. این لحظات احساسی برای یک نفر بیش از دیگر افراد حاضر در زمین اهمیت داشت. او در وسط زمین بود؛ آیلتون گونکالوس دا سیلوا روی زمین افتاده بود و گریه می‌کرد. به سبب یک امضای اشتباه، این بازیکن در حالی ناچار به ترک باشگاه بود که اصلا راضی به وقوع پیوستن این مسئله نبود. او در روز هشتم مه ۲۰۰۴ گفته بود:
در طول ماه‌های پایانی فصل خیلی گریه کردم. در خانه، در رختخواب، در توالت. هر بار از خودم می‌پرسیدم که چرا شالکه؟ چرا شالکه؟
این آغازی بر پایان بازیکنی بود که برای قرارگیری تیمش در چنین جایگاهی تلاش بسیاری کرده بود. آیلتون به سبب وزن بالا، قدرت و صدالبته سرعتی که داشت از رسانه‌های آلمانی لقب “Kugelblitz” را دریافت کرده بود. او به طور غریزی یک مهاجم بود اما خیلی دیر وارد این بازی شد. آیلتون در ایالت پارابیا که در جنوب غربی برزیل واقع شده است در سال ۱۹۷۳ به دنیا آمد و ابتدا در صنعت کشاورزی کار می‌کرد. اولین باشگاه او Ypiranga بود. گل‌های او در Campeonato Gaúcho ۱۹۹۴ به این باشگاه ناشناخته کمک کرد تا برای اولین بار در سال ۱۹۹۵ به سری سی صعود کند و تجربه حضور در رقابت‌های ملی برزیل را بچشد. بعد از چندین موفقیت نصفه و نیمه در باشگاه‌های اینترناسیونال، موجی میریم و سانتا کروز، یک فصل درخشان در برزیلیرائویِ گوارانی، توجهات بسیاری را در پایان سال ۱۹۹۷ متوجه آیلتون گونکالوس دا سیلوا کرد. وردر به جذب آیلتون علاقه‌مند بود و حتی قیمت انتقالش را هم جویا شد اما او در عوض به باشگاه مکزیکی تایگرز پیوست. پنج گل در ۲۳ بازی، از علاقه سرمربی برمن یعنی ولفگانگ سیدکا به جذب آیلتون کم نکرد و او سرانجام در اکتبر ۱۹۹۸، در ازای ۲.۵ میلیون پوند به برمن پیوست.
علی‌رغم اینکه آیلتون سه هفته ابتدایی زندگی‌اش در آلمان را در هتلی سپری کرد و به جز اسپاگتی چیز دیگری نخورد اما اوضاع برای او خیلی مثبت شروع شد. او در دیدار آغازینش مقابل فرایبورگ گلزنی کرد تا نشان دهد به زمان بسیار کمی برای جا افتادن در سطح اول فوتبال اروپا نیاز دارد. به شکل غیرمنتظره‌ای، سیدکا سه روز بعد اخراج شد و وردربرمن در منطقه سقوط برای بقا در لیگ می‌جنگید. جانشین سیدکا روی نیمکت برمن فلیکس ماگات بود؛ این مربی منضبط از ابتدا با آیلتون مشکل داشت. با توجه به سیاست قدیمی استفاده از بازیکنان آلمانی زبان، آیلتون در فصل اول حضورش در این تیم تنها چهار بار در ترکیب اصلی قرار گرفت و موفق به ثمر رساندن دو گل شد. این مهاجم برزیلی خوش‌شانس بود که ماگات در فاصله دو بازی تا پایان فصل از سمتش برکنار شد و جانشین او توماش شاف به مراتب بیشتر از او بازی گرفت. ضعف بدنی آیلتون به این معنا بود که او نقش چندانی در جریان پیروزی تیمش در پوکال برابر بایرن ایفا نکرد اما این بازی تاثیر زیادی در انتخاب‌های آینده شاف داشت.
آیلتون به سبب مذاکرات ناموفقی که با باشگاه بوتافوگو داشت، بازی‌های آغازین فصل ۲۰۰۰-۱۹۹۹ را از دست داد. در دیدار خارج از خانه برابر ولفسبورگ، شانس در خانه آیلتون را زد. مهاجم اهل یوگسلاوی تیم یعنی راده بوگدانوویچ در دقیقه پانزدهم بازی به دلیل مصدومیت زمین مسابقه را ترک کرد. آیلتون به زمین آمد و در پیروزی ۷-۲ برمن نقش مهمی را ایفا کرد. یک گل و دو پاس گل برای کلودیو پیزارو به اندازه کافی برای بازیکنی که به سبب وزن بالایش مورد انتقاد قرار می‌گرفت خوب بود. او در آن فصل به خوبی خودش را در ترکیب جا انداخت و به کمک پیزارو و اسطوره باشگاه مارکو بوده، موفق به ثمر رساندن ۱۶ گل و ثبت ۱۴ پاس گل شد. بسیاری از فوتبال‌دوستان از تبدیل شدن او به یکی از بهترین مهاجمان حاضر در بوندسلیگا متعجب شده بودند. گرچه آیلتون در مصاحبه عجیبی علت این عملکرد خوبش را رابطه‌ای که با دوست دخترش داشت می‌دانست اما قطعا شاف نقش به سزایی در آن داشت. از نظر تاکتیکی، این بازیکن به مانند بسیاری از برزیلی‌ها توانایی‌های دفاعی بسیار کمی داشت و استفاده از دید بالای بازیکنانی نظیر آندریاس هرزوگ و سپس یوهان میکود نقش زیادی در حرکات آیلتون داشت.
او در دو فصل بعد هم آمار گل زده خوبی از خودش به جا گذاشت و این در حالی بود که با مشکلاتی هم مواجه شده بود. تفاوت بین سبک زندگی راحت برزیلی و پرفشار آلمانی مشخص بود و آیلتون هم از این قاعده مستثنی نبود. یکی از این مشکلات در پیش فصل ۲۰۰۲ نمایان شد، وقتی که او خیلی دیر به برمن برگشت و تصمیم گرفت تا با پرداخت بیش از ۷۰۰ یورو با تاکسی به جزیره نوردرنی برود. بنابراین هواداران برمن به این موضوع عادت داشتند که او هرگاه به خانه‌اش برود با چند روز تاخیر به آلمان باز می‌گردد. این اشتباهات با درخشش‌های او در زمین مسابقه خیلی زود بخشیده شدند. این عملکرد او توجهات بایرن مونیخ را هم به خودش جلب کرد اما باواریایی‌ها به جای آیلتون، روی ماکای را از دپورتیوو لاکرونیا به خدمت گرفتند. با این وجود، آلیتون در فصل ۰۴-۲۰۰۳ به سطوح جدیدی رسید. او در هر سه گلی که برمن در دیدار افتتاحیه بوندسلیگا مقابل هرتابرلین به ثمر رساند نقش داشت؛ دو گل و یک پاس گل، نوید فصلی پرکار را برای آیلتون می‌داد.
او در بازی بعدی تیمش مقابل بروسیا مونشن گلادباخ گلزنی کرد و در مقابل شالکه، مونیخ ۱۸۶۰ و ولفسبورگ هم درخشان ظاهر شد. در حالی‌که قرارداد او در پایان فصل به پایان می‌رسید، باشگاه هیچ توجهی به علاقه دیگر باشگاه‌ها به ستاره‌اش نداشت. شالکه یکی از مشتریان او بود و با پیشنهاد دو برابر کردن دسمتزد آیلتون، تنها سه روز پس از برقراری تماس با این بازیکن یک پیش قرارداد را با او به ثبت رساند. برمن از این موضوع عصبانی شد و به DFB شکایت کرد. شالکه همین کار را با هم‌تیمی آیلتون یعنی ملادن کرستاییچ هم کرده بود و به طور کلی هیچ‌کار غیرقانونی‌ای نکرده بود. با وجود فضای بدی که بر رابطه آیلتون و باشگاه حاکم بود اما او به عملکرد فوق العاده‌اش ادامه داد و در هفته‌های آتی موفق به ثبت یک بریس در برابر فرایبورگ و یک هت‌تریک در مقابل بوخوم شد. او همچنین موفق شد تا در طول فصل ۸ بار به هم‌تیمی‌هایش پاس گل دهد. آیلتون بازیکنان بسیار خوبی را در کنار خودش می‌دید؛ ایوان کلاسنیچ زوجش در خط حمله بود و میکود و فابین ارنست هم از کناره‌ها او را تغذیه می‌کردند. به این ترتیب یکی از اصلی‌ترین دلایلی که برمن با پنج امتیاز بیشتر نسبت به بایرن پا به تعطیلات زمستانی می‌گذاشت، آیلتون بود.
در ژانویه و در جریان دیداری دوستانه مقابل تیم هلندی رودا او از ناحیه ران پا آسیب دید اما خیلی زود ریکاوری کرد و در دیدار آغازین سال ۲۰۰۴ برابر هرتابرلین بریس کرد. دو بریس دیگر برابر کلن و اشتوتگارت، به این معنی بود که برمن با پیروزی برابر بایرن شانس اول قهرمانی در بوندسلیگا خواهد شد. در حالی‌که با گل‌های کلاسنیچ و میکود برمن ۲-۰ از بایرن پیش بود، آیلتون با گلی که از پشت محوطه جریمه به ثمر رساند حساب کار را ۳-۰ کرد. تک گل روی ماکای هم برای بایرن کارساز نبود و برمن در آستانه نخستین قهرمانی‌اش پس از سال ۱۹۹۳ قرار گرفت. در حالی‌که آن‌ها دو بازی باقی‌مانده فصل را با نتایج ۶-۱ و ۳-۱ به بایر لورکوزن و هانسا راستاک باخت اما آیلتون فصل را با آمار ۲۸ گل زده در بوندسلیگا به پایان برد. او بهترین آقای گل بوندسلیگا بعد از سال ۱۹۸۱ بود و به عنوان مرد سال فوتبال آلمان انتخاب شد. او در رده‌بندی کفش طلای اروپای سال ۲۰۰۴ هم پایین‌تر از تیری هانری در جایگاه دوم قرار گرفت.
بعد از دبل مقابل آلمانیا آخن در جریان پیروزی ۳-۲ برمن در فینال جام حذفی، آیلتون و کرستاییچ، برمن را ترک کردند. این مهاجم برزیلی از قهرمان فوتبال آلمان به تیم ششم جدول پیوست که فصل را با ۲۴ امتیاز کمتر نسبت به برمن تمام کرده بود. از هر نظر، این یک پسرفت بود. این انتقال برای کرستاییچ موفق‌تر بود، او طی پنج فصل حضورش در گلزنکرشن ۱۷۸ بازی کرد و زوج خوبی با مارسلو بوردون تشکیل داد. آیلتون تنها یک فصل در گلزنکرشن حضور یافت، ۱۴ بار گلزنی کرد و عنوان آقای گلی لیگ را به دست آورد تا شالکه را به نایب قهرمانی بوندسلیگا برساند. با این حال هواداران شالکه به سبب ضعف‌ها و تنبلی‌های او در تمرینات علاقه‌ای به ادامه حضورش در تیم نداشتند. به این ترتیب، آیلتون موفق به حضور در لیگ قهرمانان اروپا نشد و آرزو می‌کرد که کاش این انتقال هرگز به وقوع نمی‌پیوست. او به قدری عاشق برمن شده بود که در آنجا زندگی می‌کرد و هرروز فاصله‌ای ۵۰۰ کیلومتری را تا شهر طی می‌کرد.
با وجود چنین مشکلاتی، شالکه در آگوست ۲۰۰۵ پیشنهاد ۳.۵ میلیون یورویی بشیکتاش را قبول کرد، جایی‌که او تلاش می‌کرد جانشین جان کارو شود. او با وجود گلزنی در سه بازی ابتدایی‌اش اما طی پنج ماه تنها چهار گل دیگر به ثمر رساند و سریعا بوبویِ برزیلی جانشینش شد. او در پنجره نقل و انتقالاتی بعدی به طور قرضی راهی هامبورگ شد؛ جایی‌که او بیشتر به سبب گل‌هایی که به ثمر نرساند شناخته می‌شد. در روز پایانی لیگ و در نورد دربی بین هامبورگ و برمن، دو تیم برای صعود به لیگ قهرمانان اروپا می‌جنگیدند. هامبورگ دست بالاتر را داشت و در فاصله ۲۰ دقیقه تا پایان، بازی با نتیجه ۱-۱ دنبال می‌شد. سرگئی باربارز، آیلتون را در موقعیتی مناسب پیدا کرد اما او از فاصله ۸ یاردی دروازه برمن را باز نکرد و کلوزه با استفاده از جای خالی آیلتون و اشتباه خالد بولاهروز دروازه هامبورگ را باز کرد تا بازی ۲-۱ تمام شود. برمن به طور مستقیم راهی لیگ قهرمانان اروپا شد و هامبورگ راهی پلی آف این رقابت‌ها شد. بعد از این اتفاق، آیلتون با رای بسیاری از هواداران برمن، به عنوان بهترین بازیکن فصل هامبورگ انتخاب شد.
هامبورگ با پیروزی برابر اوساسونا راهی دور گروهی لیگ قهرمانان اروپا شد اما آیلتون بیش از این در آنجا نماند. هامبورگ گزینه ۱.۲۵ میلیون یورویی دائمی کردن قرارداد او را فعال نکرد و از آنجایی که بشیکتاش هم دیگر آیلتون را نمی‌خواست، او به ستاره سرخ بلگراد پیوست. او بازهم برنده مدال قهرمانی در لیگ شد اما تا ژانویه در این باشگاه ماندنی بود و سپس به طور قرضی راهی گراس‌هوپرز زوریخ شد تا رکورد هشت گل زده در ۱۴ بازی را به ثبت برساند. هرچند که قرارداد آیلتون در پایان فصل دائمی نشد. این داستان غم‌انگیز بازیکنی بود که سه سال قبل آقای گل فوتبال آلمان شده بود. او جام Torjägerkanone را در ازای ۶۰۰ هزار یورو فروخت تا طلب مدیربرنامه‌هایش ورنر هلکس را بپردازد.
آیلتون فصل ۰۸-۲۰۰۷ را در باشگاه تازه لیگ برتری شده دویزبورگ آغاز کرد. فرم خوب ماناسه اشیاکو او را نیمکت‌نشین کرده بود. او در ۹ بازی‌اش برای این تیم یک بار گلزنی کرد و وقتی به برمن بازگشت و در دقیقه ۶۵ به طور تعویضی وارد زمین شد، توسط هواداران این تیم تشویق شد. آیلتون بعد از حضور در فوتبال اوکراین، اتریش، برزیل و چین در سال ۲۰۱۰ بازهم به آلمان بازگشت. اوردینگن این مهاجم برزیلی را به خدمت گرفت و او در ژوئیه بار دیگر به برمن بازگشت و طی گفت و گویی اذعان کرد که هرگز این شهر را از یاد نخواهد برد. او حالا در کشور برزیل به زندگی‌اش ادامه می‌دهد و در حالی ملیت برزیلی‌اش را حفظ کرد که زمانی رودی فولر به حضور او در تیم ملی آلمان علاقه نشان داده بود و قطر هم پیشنهادی ۱.۲ میلیون یورویی را برای تغییر ملیتش به او داده بود. او تا دسامبر ۲۰۱۳ در دسته شش آلمان به فوتبالش در تیم هاسیا بینگن ادامه می‌داد و حالا هم بین تگزاس که محل کار همسرش است و کشورش برزیل همواره در سفر است. در سپتامبر ۲۰۱۴، برمن یک دیدار برای تقدیر از زحمات آیلتون برگزار کرد که در حضور پرشمار هواداران برمن، آیلتون و یارانش به لطف هت‌تریک او با نتیجه ۸-۴ پیروز شدند. همه این‌ها نشان‌دهنده اهمیت بالای او در برمن هستند.
